SZKOLNE DEBATY NOWĄ PRZESTRZENIĄ DO WSPÓŁPRACY

W naszym gimnazjum wprowadzono debaty jako stały element współpracy, współdziałania i porozumienia pomiędzy wszystkimi podmiotami społeczności szkolnej, jak również w obrębie każdego z nich. Celem debat było wypracowanie sposobów identyfikacji potrzeb w zakresie codziennego funkcjonowania naszej szkoły. W pierwszej kolejności zdecydowano się na wspólne wypra-cowanie zmian statutu szkoły w zakresie: korzystania z telefonów komórkowych; większej ilości ocen z poszczególnych zajęć edukacyjnych; stosowania makijażu; noszenia biżuterii i innych ozdób; malowania paznokci oraz dogłębnego zapoznania się przez wszystkich członków poszczególnych podmiotów społeczności szkolnej z zapisami „Koncepcji pracy szkoły”, „Misją gimnazjum” oraz „Modelem absolwenta”, celem wniesienia ewentualnych zmian. Dotychczasowe zapisy budziły wiele kontrowersji, zwłaszcza wśród uczniów. DO KOGO DOBRA PRAKTYKA JEST SKIEROWANA? KTO MOŻE REALIZOWAĆ DOBRĄ PRAKTYKĘ? Opisana praktyka jako stały element zapewniający dobrą komunikację, uczestnictwo w procesach decyzyjnych i doradczych, a także w obszarze stanowienia prawa, skierowana jest do wszystkich podmiotów społeczności szkolnej. Może być realizowana we wszystkich typach szkół, o różnej wielkości. W przedszkolach i klasach młodszych szkół podstawowych proponuje się debaty bez udziału dzieci (uczniów). CO OSIĄGNĘLIŚMY DZIĘKI ZASTOSOWANIU DOBREJ PRAKTYKI? CO UDAŁO SIĘ POPRAWIĆ, JAKIE PROBLEMY ROZWIĄZAĆ? NASZ NAJWIĘKSZY SUKCES. Debaty stworzyły przestrzeń do spotkań, dyskusji, poszukiwań, wymiany doświadczeń, stały się również okazją do poprawy relacji pomiędzy uczniami, rodzicami, nauczycielami i pracownikami szkoły, a przede wszystkim wyposażyły wszystkich członków społeczności szkolnej w umiejętności debatowania i podejmowania ciężaru współodpowiedzialności za wypracowane rozwiązania i podjęte decyzje. Stanowią również punkt wyjścia do własnych rozwiązań, związanych z koncepcją pracy szkoły, misją, modelem absolwenta, statutem gimnazjum, kulturą organizacyjną i różnorodnymi zadaniami, jakie realizuje szkoła. Udało nam się wspólnie sformułować treść zmian do statutu szkoły w zakresie: korzystania z telefonów komórkowych na terenie szkoły; poprawy większej liczby ocen z poszczególnych zajęć edukacyjnych; stosowania makijażu; noszenia biżuterii i innych ozdób; malowania paznokci. Jednocześnie wszyscy uczniowie, wszyscy nauczyciele i inni pracownicy szkoły oraz wszyscy rodzice znają i akceptują „Koncepcję pracy szkoły”. SPOSÓB WDROŻENIA PRAKTYKI. KROK PO KROKU JAK DOBRA PRAKTYKA BYŁA REALIZOWANA. W celu zbadania potrzeb zmian w naszej szkole wybrany został przez wszystkie podmioty społeczności szkolnej 6-osobowy Zespoł RUN (rodzice, uczniowie, nauczyciele). Na pierwszym spotkaniu ustalono terminarz cyklicznych spotkań w całym roku szkolnym pod nazwą „Podwieczorki czwartkowe” (raz w miesiącu). Na spotkaniu wypracowaliśmy wspólnie wiele sposobów identyfikacji potrzeb w zakresie codziennego funkcjonowania naszej szkoły. Na początku zdecydowaliśmy się na organizację debat w każdej ze społeczności (uczniów, rodziców oraz nauczycieli i pracowników szkoły), celem określenia problemów szkoły i propozycji zmian. Posiłkowaliśmy się pytaniami: Co w naszej szkole cenimy? Jak się w niej czujemy? Co nam w niej przeszkadza? W jakiej szkole chcielibyśmy się uczyć? W jakiej szkole chcielibyśmy, aby uczyły się nasze dzieci? W jakiej szkole chcielibyśmy pracować? Jak wygląda współpraca w naszej szkole? Jak możemy współdziałać i angażować się w życie szkoły? W jakim stopniu czujemy się współodpowiedzialni za naszą szkołę? Jakich efektów oczekujemy? O planowanych we wszystkich społecznościach debatach, ich celu i sposobach organizacji poinformowani zostali wszyscy uczniowie przez radiowęzeł szkolny, rodzice przez moduł „Wiadomości” w dzienniku elektronicznym, a nauczyciele i pracownicy szkoły na wspólnym spotkaniu zorganizowanym przez dyrektora. UCZNIOWIE Uczniowie przeprowadzili debaty w każdej klasie na lekcjach będących w dyspozycji wychowawców (wychowawcy zapewniali bezpieczeństwo uczniom, czuwali na korytarzach szkolnych, lecz nie uczestniczyli w debatach). Wcześniej, kilka dni przed debatami, opiekun samorządu uczniowskiego oraz jego przewodniczący zorganizowali spotkanie informacyjne dla wszystkich przewodniczących poszczególnych klas. Ustalono scenariusz debat. Po przeprowadzeniu klasowych debat, wybrani przez uczniów każdej klasy przedstawiciele spotkali się na wspólnej już debacie, przedstawiając wnioski z klasowych debat oraz ustalając wspólnie listę najważniejszych i priorytetowych potrzeb i propozycji zmian. 0 (61) 0 (62) RODZICE Rodzice zorganizowali debaty w każdej klasie na wrześniowych zebraniach. Wcześniej zorganizowano spotkania informacyjne z radą rodziców, bez udziału dyrektora szkoły, lecz z udziałem przedstawicieli uczniów i nauczycieli. Ustalono sposoby przeprowadzania debat w każdej klasie. Na zebraniach klasowych każdy z rodziców wpisywał na przygotowane arkusze kartonu odpowiedzi na pytanie: „Co chciałbyś/chciałabyś zmienić w naszej szkole?”. Na podstawie wszystkich arkuszy przedstawiciele rady rodziców wypracowali listę pro-blemów, potrzeb i propozycji zmian. 0 (63) NAUCZYCIELE Nauczyciele również przeprowadzili debatę, poprzedzoną ankietą wśród nauczycieli i pracowników szkoły. Czteroosobowy zespół nauczycieli dokonał analizy zebranych materiałów, nanosząc na plakaty odpowiedzi zawarte w ankietach. Po jednej z wrześniowych rad pedagogicznych zespół przedstawił przygotowaną analizę zbiorczą, po czym odbyła się część warsztatowa – nauczyciele pracowali w zespołach 6-osobowych, wyłaniając najważniejsze problemy szkoły wymagające rozwiązania. 0 (64) Debaty przeprowadzone przez uczniów, rodziców, nauczycieli i pracowników szkoły pozwoliły wypracować listę potrzeb i propozycji zmian przez wszystkie społeczności szkolne. Następnie podczas wrześniowego spotkania, zasiadając przy wspólnym stole z całym zespołem RUN, mogliśmy ustalić i uporządkować potrzeby oraz wybrać trzy najbardziej pilne do realizacji. Pod koniec września zorganizowane zostało spotkanie przedstawicieli samorządu szkolnego z przedstawicielami wszystkich klas, celem było zaprezentowania tych trzech najbardziej pilnych potrzeb oraz dokonania wyboru jednego, priorytetowego problemu do rozwiązania, celem zaplanowania działań w tym obszarze. Spotkania tego samego rodzaju odbyły się również z radą rodziców, z udziałem uczniów z naszego RUN i radą pedagogiczną, również z udziałem uczniów z RUN. 0 (65) W październiku na kolejnym „Spotkaniu czwartkowym” zespołu RUN, po zaprezentowaniu przez wszystkich jego członków wybranych przez ich społeczności działań, ustalono, iż realizować będziemy w najbliższym okresie następujące działanie: „Wypracowanie zmian do statutu szkoły” w zakresie: korzystania z telefonów komórkowych na terenie szkoły; poprawy większej ilości ocen z poszczególnych zajęć edukacyjnych; stosowania makijażu; noszenia biżuterii i innych ozdób; malowania paznokci”. Dotychczasowe zapisy budziły, zwłaszcza u uczniów, wiele kontrowersji, a u niektórych wręcz niezadowolenie. Na spotkaniu wypracowaliśmy również z całym RUN scenariusz, wg którego mieliśmy postępować przy realizacji wszystkich zaplanowanych zadań, takich jak: opracowanie wspólne ankiet dla uczniów, rodziców i nauczycieli, dając tym samym możliwość zaprezentowania indywidualnego stanowiska przez każdego ucznia szkoły, każdego rodzica i każdego nauczyciela; przeprowadzenie „Dnia specjalnego” dla uczniów, dotyczącego zapisów „Koncepcji pracy szkoły”, z włączeniem wszystkich nauczycieli szkoły; przeprowadzenie na listopadowych zebraniach z rodzicami krótkich warsztatów w zakresie „Koncepcji pracy szkoły”; zorganizowanie w sali gimnastycznej ogólnoszkolnej debaty z udziałem przedstawicieli uczniów wszystkich klas i szkolnej rady uczniowskiej, przedstawicieli rodziców z każdej klasy oraz przedstawicieli nauczycieli i pracowników szkoły; spotkanie zespołu składającego się z RUN oraz przedstawicieli szkolnej rady ucznio-wskiej, prezydium rady rodziców oraz przedstawicieli rady pedagogicznej na zakończenie ogólnoszkolnej debaty, celem wypracowania ostatecznej wersji zapisów do statutu szkoły i przedstawienie ostatecznych zapisów wszystkim uczestnikom debaty; przekazanie informacji zwrotnej o brzmieniu dokonanych zmian całej społeczności szkolnej (rodzicom, uczniom, nauczycielom i pracownikom niepedagogicznym); zamieszczenie zmian na stronie internetowej naszego gimnazjum. Na spotkaniu udało nam się ponadto zrealizować pierwsze zadanie, bowiem opracowaliśmy wspólnie zagadnienia i pytania do ankiet, które członkowie RUN musieli przeprowadzić w swoich społecznościach szkolnych. OPIS REALIZACJI WYMIENIONYCH POWYŻEJ ZADAŃ W dniu 14 października odbył się „Dzień specjalny” dla uczniów, składający się z kilku bloków: wspólne przedstawienie plastyczne przez uczniów każdej klasy na wielkim plakacie „Szkoła marzeń”; dogłębne zapoznanie się z dokumentem „Koncepcja pracy Gimnazjum nr 1 w Jaworznie”, zawartymi w tym dokumencie misją, wizją, modelem absolwenta, wartościami, na których opierają się w/w dokumenty, które wypracowane zostały wcześniej, również po szerokich konsultacjach z uczniami, rodzicami i nauczycielami naszego gimnazjum; wypracowanie przez każdą klasę zmian do koncepcji pracy szkoły; wypełnianie przez wszystkich uczniów indywidualnych ankiet dotyczących zmian do statutu szkoły. Założonym przez nas celem było uświadomienie uczniom, by proponowane zmiany do statutu szkoły były zbieżne z zapisami „Koncepcji pracy szkoły” i mieściły się w wartościach, na których opiera się misja, wizja oraz „Model absolwenta” naszego gimnazjum. Połączyliśmy ”Dzień specjalny” z realizacją programu „RUN – rozwój uczenia się i nauczania”, który wdrażamy wspólnie z Centrum Edukacji Obywatelskiej w Warszawie. Zajęcia prowadzili nauczyciele różnych zajęć edukacyjnych, którzy nie pełnią funkcji wychowawcy klasy, natomiast wszyscy pozostali nauczyciele obserwowali zajęcia w wyznaczonych klasach. Zajęcia dotyczące koncepcji pracy szkoły prowadzone były w każdej klasie metodą pracy w zespołach, z wykorzystaniem elementów oceniania kształtującego, między innymi: wspólnym budowaniem celu zajęć, kryteriów sukcesu, informacji zwrotnej. Nauczyciele prowadzili obserwację tych zajęć. Poniżej zamieszczamy opracowany z tej okazji „PLAN DNIA”. 14 PAŹDZIERNIKA 2014 R. – DZIEŃ EDUKACJI NARODOWEJ (WTOREK) PLAN DNIA Czas 8.00 – 8.45 Wszystkie klasy świętują Dzień Edukacji Narodowej w swoich klasach z wychowawcami klas. Wszyscy nauczyciele niepełniący wychowawstwa proszeni są o spotkanie w pokoju nauczycielskim. 8.45 – 8.55 Przerwa śniadaniowa 8.55 – 9.30 Plakat „Szkoła marzeń”1a – wychowawca + inny nauczyciel1 b – wychowawca+ inny nauczyciel 1 c – wychowawca +inny nauczyciel 1 d – wychowawca + inny nauczyciel 1 e – wychowawca + inny nauczyciel 2 a – wychowawca + inny nauczyciel 2 b- wychowawca + inny nauczyciel 2 c- wychowawca + inny nauczyciel 2 d – wychowawca + inny nauczyciel 3 a – wychowawca + inny nauczyciel 3 b – wychowawca + inny nauczyciel 3 c – wychowawca + inny nauczyciel 3 d – wychowawca + inny nauczyciel Uczniowie ze szkolnej rady uczniowskiej zapowiedzą w klasach,w jakie materiały muszą zaopatrzyć się uczniowie. Proszę te zajęcia zorganizować przy zupełnie innym ustawieniu krzeseł i ławek w klasie, gdyż musi to być wspólna praca wszystkich uczniów (każdy uczeń musi przynieść jakiś materiał na plakat, jeden uczeń z klasy powinien przynieść jak największy karton). 9.30 – 9.35 Przerwa.W czasie przerwy plakaty znoszone są do sali gimnastycznej przez 2 wyznaczonych przez wychowawcę uczniów. Za wystawę plakatów w sali gimnastycznej odpowiedzialni są wybrani uczniowie + 2 nauczycieli. Zespół ten odpowiada również za porządek przy zwiedzaniu wystawy przez poszczególne klasy. 9.35 -9.45 9.45 – 10.30 Rozpoczęcie w klasach następnego bloku zajęć. W tym czasie uczniowie są już w każdej klasie, nauczyciele omawiający „Koncepcję pracy szkoły” włączają rzutnik i przygotowują materiał do wyświetlenia, a uczniowie oczekują w klasie na nauczyciela, który sprowadzi ich do sali gimnastycznej celem zwiedzenia wystawy plakatów „Szkoła marzeń”.Klasy sprowadzają, zwiedzają z uczniami wystawę i wyprowadzają do sal lekcyjnych wytypowani czterej nauczyciele.Omawiamy wspólnie w klasach koncepcję pracy szkoły z nauczycielami wymienionymi poniżej (bez wychowawców klas): 1a – wytypowany nauczyciel 1 b – wytypowany nauczyciel 1 c – wytypowany nauczyciel 1 d – wytypowany nauczyciel 1 e – wytypowany nauczyciel 2 a – wytypowany nauczyciel 2 b – wytypowany nauczyciel 2 c – wytypowany nauczyciel 2 d – wytypowany nauczyciel 3 a – wytypowany nauczyciel 3 b – wytypowany nauczyciel 3 c – wytypowany nauczyciel 3 d – wytypowany nauczyciel Wyświetlanie na ekranie „Koncepcji pracy szkoły”, omówienie wspólne założeń koncepcji naszej szkoły – co chcielibyśmy w niej zmienić – umieszczanie propozycji na plakacie. Koncepcję pracy szkoły umieszczam jeszcze raz na Platformie e-minus do pobrania i wyświetlania przez rzutnik multimedialny, celem omawiania z uczniami. Proszę omówić zwłaszcza: · misję naszego gimnazjum, zwrócić uwagę, iż jest ona wyeksponowana przy wejściu do szkoły na czołowej ścianie; · wartości, na których jest ona oparta – są one wyszczególnione w „Programie wychowawczym szkoły”, który należy bardzo mocno wiązać z omawianą „Koncepcją pracy szkoły” (Program wychowawczy zatwierdzony w tym roku szkolnym również zamieszczę na Platformie E-minus do wykorzystania w formie elektronicznej); · „Model absolwenta” naszego gimnazjum, który będziemy wiązać z wypracowywanymi zmianami do „Statutu szkoły” i plakatami „Szkoła marzeń”. Plakat z propozycjami „Co chcielibyśmy w niej zmienić” proszę wyeksponować w sali do końca pracy w tym dniu, tak aby można do propozycji wracać przy pracy nad zmianami do statutu szkoły. Wyeksponować również „Misję” i „Model absolwenta” naszego gimnazjum w tym samym celu („Misja” i „Model absolwenta” celem wyeksponowania będzie przygotowany na papierze A-3 dla każdej klasy). Obserwację zajęć koleżeńskich w ramach RUN (rozwój uczenia się i nauczania w poszczególnych klasach prowadzą: dyrektor szkoły, wicedyrektor oraz wszyscy pozostali nauczyciele. Przygotowane dla wszystkich nauczycieli „Arkusze obserwacji” do odbioru u dyrektora szkoły („Arkusz obserwacji”przygotują dyrektor, wicedyrektor + 3 wybranych nauczycieli – liderzy programu RUN- rozwój uczenia się i nauczania) „Arkusz obserwacji” wraz z uwagami obserwatorów i prowadzącego zajęcia zwracamy do dyrektora szkoły do piątku 17 października 2014 r. do godz. 10.00. 10.30 – 10.40 Przerwa 10.40 – 11.50 11.50 – 12.15 12.15 1a – wychowawca + wybrany nauczyciel1b – wychowawca + wybrany nauczyciel1c – wychowawca + wybrany nauczyciel 1d – wychowawca + wybrany nauczyciel 1e – wychowawca + wybrany nauczyciel 2a – wychowawca + wybrany nauczyciel 2b –wychowawca + wybrany nauczyciel 2c – wychowawca + wybrany nauczyciel 2d – wychowawca + wybrany nauczyciel 3a – wychowawca + wybrany nauczyciel 3b – wychowawca + wybrany nauczyciel 3c – wychowawca + wybrany nauczyciel 3d – wychowawca + wybrany nauczyciel Wypracowywanie zmian do „Statutu szkoły”, dostosowanie statutu do „Modelu absolwenta”, „Misji” naszego gimnazjum: · ankiety wypełniane przez każdego ucznia (ankiety zostały przygotowane przez uczniów ze „Szkoły Współpracy” i zostały skonsultowane przez szkolną radę uczniowską – ankiety będą przygotowane dla każdego ucznia – do odbioru w sekretariacie szkoły); · praca w grupach – omówienie przez każdy zespół poszczególnych kategorii zachowania, wypraco-wanie ewentualnych zmian do każdej kategorii. Wybór przez każdą klasę 3 uczniów, którzy pozostają w klasie (pozostałych uczniów sprowadza przypisany powyżej do każdej klasy nauczyciel, który powraca do danej klasy i wspomaga wychowawcę i 3 uczniów w opracowaniu zbiorczego „Arkusza wyników ankiet klasowych”) i przy pomocy w/w nauczycieli dokonują zbiorczego zestawienia ankiet klasowych (arkusz zbiorczy wyników ankiet klasowych przygotowany zostanie przez uczniów z RUN i dostarczony będzie do każdej klasy). Zniesienie do sali 012 wszystkich materiałów przez zespół pracujący w każdej klasie (ankiety uczniowskie wraz z „Arkuszem zbiorczym wyników ankiet”, plakaty „Szkoła marzeń”, materiały wypracowane w zespołach z każdej klasy dotyczące poszczególnych kategorii zachowania oraz arkusze z propozycjami zmian do „Koncepcji pracy szkoły” (w sali tej odbierają wszystkie materiały uczniowie należący do zespołu RUN). 0 (87) 0 (66) 0 (68) Podobne zajęcia dotyczące „Koncepcji pracy szkoły” przeprowadzone zostały przez nauczycieli w każdej klasie na zebraniach z rodzicami. Na pół godziny przed zebraniami z rodzicami odbyło się spotkanie szkolnej rady rodziców, na którym rodzice z zespołu RUN omówili cel przeprowadzenia ankietowania rodziców oraz przekazali odpowiednią ilość ankiet do każdej klasy w ręce przewodniczących klasowych rad rodziców, z jednoczesną prośbą o ich omówienie, przeprowadzenie w trakcie zebrań z rodzicami oraz zwrot w wyznaczone miejsce. Na zebraniach wybrani zostali również przez rodziców każdej z klas przedstawiciele na ogólnoszkolną debatę, która została zaplanowana na 12 listopada 2014 r. 0 (69) Tym sposobem osiągnęliśmy również dodatkowy cel: wszyscy uczniowie, nauczyciele i rodzice znają i akceptują „Koncepcję pracy szkoły”, tym bardziej, że w tym roku szkolnym została zaplanowana ewaluacja wewnętrzna dotycząca tego właśnie wymagania Ministerstwa Edukacji Narodowej, zawartego w załączniku do rozporządzenia o nadzorze pedagogicznym. Wśród nauczycieli ankietowanie przeprowadził nauczyciel z RUN. Obowiązkiem każdego nauczyciela było wypełnienie otrzymanej ankiety i złożenie jej w wyznaczonym miejscu. W dniu 12 listopada w sali gimnastycznej odbyła się ogólnoszkolna debata z udziałem przewodniczących poszczególnych klas oraz szkolnej rady uczniowskiej, przedstawicieli rodziców z każdej klasy oraz przedstawiciela prezydium szkolnej rady rodziców, a także w równej liczbie przedstawicieli nauczycieli. W trakcie debaty wyświetlana była misja, wizja, model absolwenta naszego gimnazjum oraz wartości, na podstawie których zapisy tych dokumentów zostały zbudowane. 0 (70) Debatę prowadzili wspólnie członkowie zespołu RUN, opiekując się swoją grupą (uczniowie uczniami, rodzice rodzicami i nauczyciele nauczycielami). Na początku przy swoich stołach pracowali oddzielnie rodzice, uczniowie i nauczyciele, zapoznając się wzajemnie z arkuszami zbiorczymi z analiz ankiet. Przewodniczący każdego z klasowych samorządów uczniów przedstawił przy swoim stole analizę zbiorczą ankiet swojej klasy. Przedstawiciel rodziców każdej klasy dokonał analizy zbiorczej przy swoim stole, zaś jeden z nauczycieli przy stole nauczycieli zaprezentował analizę zbiorczą ankiet przeprowadzonych wśród pedagogów. Następnie każdy z zespołów, na podstawie ankiet i po przeprowadzonej dyskusji „za” i „przeciw”, wypracował stanowisko swojej społeczności. Wypracowane stanowiska poszczególnych zespołów przedstawiane były kolejno przez wybranych liderów grup. 0 (71) Po burzliwej dyskusji postanowiono wybrać zespół składający się z dwóch rodziców, dwóch uczniów i dwóch nauczycieli. Zadaniem tego zespołu było wypracowanie ostatecznych zmian do statutu szkoły w zakresie: zasad korzystania z telefonów komórkowych na terenie szkoły; poprawy większej ilości ocen z poszczególnych zajęć edukacyjnych; zasad stosowania makijażu; zasad noszenia biżuterii i innych ozdób; zasad malowania paznokci. 0 (72) W trakcie pracy zespołu wszyscy pozostali uczestnicy debaty zaproszeni zostali na wystawę plakatów „Szkoła marzeń”, wykonanych przez uczniów poszczególnych klas. Na zakończenie debaty przedstawione zostały wypracowane przez w/w zespół zapisy zmian statutu szkoły. Zdecydowano również wspólnie, iż wejdą one w życie od II półrocza tego roku szkolnego. Informacja zwrotna do wszystkich zainteresowanych podana została w sposób następujący: – strona internetowa szkoły; dziennik elektroniczny „Librus”, moduł „Wiadomości dla rodziców”; informacja na zebraniach z rodzicami; informacja przez radiowęzeł szkolny; gablota na korytarzu szkolnym; tablica informacyjna w pokoju nauczycielskim; spotkanie szkolnej rady uczniowskiej; apel dla uczniów; spotkanie informacyjne dla pracowników administracji i obsługi. CO JEST POTRZEBNE DO REALIZACJI DOBREJ PRAKTYKI (PIENIĄDZE, CZAS, JAKIE OSOBY, CO JESZCZE)? Chęć współpracy wszystkich podmiotów szkoły, twórcze podejście i ogromne zaangażo-wanie dyrektora szkoły w proces inicjowania i włączania się w organizację debat, włączanie w coroczny plan pracy szkoły tematyki debat wspólnie budowanych i ustalanych z wszystkimi podmiotami uwzględniającej zdiagnozowane problemy oraz elementy dotyczące planowania i organizacji pracy w każdym roku szkolnym, przemyślany i dobrze zaplanowany proces ich organizowania, planowanie i przeprowadzanie debat na wielu poziomach, czyli między głównymi podmiotami społeczności szkolnej, jak również w obrębie każdego ze szkolnych podmiotów. CO JESZCZE MOŻNA BYŁOBY ZROBIĆ DODATKOWO, Z PUNKTU WIDZENIA NASZYCH DZISIEJSZYCH DOŚWIADCZEŃ? CZY KOGOŚ JESZCZE WŁĄCZYĆ DO REALIZACJI? Można bardziej zaangażować w debaty pracowników niepedagogicznych. CO SIĘ NIE UDAŁO, Z JAKIEGO POWODU, CO NALEŻAŁO ZROBIĆ INACZEJ? Ogromne zaangażowanie przedstawicieli wszystkich podmiotów społeczności szkolnej w proces zaplanowania debat oraz wspólne ustalenie zasad i warunków ich przeprowadzenia, a także wspólne opracowanie i przygotowanie potrzebnych materiałów spowodowały, iż wszystkie wspólnie zaplanowane działania zostały zrealizowane.