BUDŻET SPOŁECZNOŚCI SZKOLNEJ (BSS)

W naszym mieście w roku 2013 powstał budżet obywatelski, w którym pojawiło się wiele wspaniałych pomysłów, dotyczących infrastruktury naszego miasta. Jako społeczność szkolna również zgłosiliśmy swoje pomysły, niestety nasze propozycje przegrały.

Idea budżetu obywatelskiego uświadomiła nam, że jest to doskonały sposób na pozyskanie ciekawych pomysłów, poznanie potrzeb dotyczących przestrzeni szkoły i spojrzenie na nią oczyma dzieci i rodziców. Realizacja takich pomysłów i potrzeb sprawiłaby, że szkoła przestanie być tylko instytucją, a będzie raczej miejscem, do którego chętnie przychodzimy, za które czujemy się odpowiedzialni i wiemy, że mamy wpływ na to, jak wygląda i jak funkcjonuje.

Od pomysłów do realizacji była jednak daleka droga, ponieważ brakowało nam pieniędzy na to, aby zrealizować nasze marzenia i najciekawsze propozycje. Wiadomo było, że budżet szkoły nie udźwignie realizacji niektórych zadań, dlatego postanowiliśmy wziąć sprawy w swoje ręce i zarobić potrzebne pieniądze, włączając w to uczniów, nauczycieli i rodziców. Mieliśmy już pewne doświadczenia w pozyskiwaniu środków finansowych, ponieważ nasza rada rodziców od lat organizuje bale charytatywne na rzecz szkoły, tyle tylko, że tym razem musiało to być coś poważniejszego, długofalowego i włączającego całą społeczność szkolną.

Wzorem budżetu obywatelskiego, w naszej szkole powstał Budżet Społeczności Szkolnej. Sami, wspólnymi siłami rodziców, uczniów i nauczycieli, zebraliśmy środki finansowe do tego budżetu, po czym wspólnie zdecydowaliśmy, czego nam w szkole najbardziej brakuje. Spośród zebranych propozycji wybraliśmy demokratycznie te, które są dla nas najważniejsze i mieszczą się w naszym zasięgu finansowym.

Dziś, dzięki naszej akcji, wszyscy cieszymy się nowym sprzętem w sali gimnastycznej oraz okazałym stojakiem na rowery przed szkołą, a pozostałe pomysły są inspiracja do działania na kolejne lata oraz zachętą do jeszcze bardziej wzmożonej pracy przy pozyskiwaniu funduszy.

DO KOGO DOBRA PRAKTYKA JEST SKIEROWANA? KTO MOŻE REALIZOWAĆ DOBRĄ PRAKTYKĘ?

Spis Treści

Nasza dobra praktyka jest uniwersalna, może być skierowana do każdego typu szkoły, bez względu na jej wielkość, wiek uczniów i jej położenie, a także charakter placówki.

Może być realizowana przez każdego, kto ma odrobinę chęci, trochę czasu i pomysły na zbiórki na terenie szkoły. Swój BSS możecie planować w zależności od tego, gdzie znajduje się szkoła, w jakim żyjecie środowisku.

CO OSIĄGNĘLIŚMY DZIĘKI ZASTOSOWANIU DOBREJ PRAKTYKI? CO UDAŁO SIĘ POPRAWIĆ, JAKIE PROBLEMY ROZWIĄZAĆ? NASZ NAJWIĘKSZY SUKCES

Dzięki Budżetowi Społeczności Szkolnej nasza współpraca bardzo się rozwinęła, nabrała konkretnego kształtu i namacalnych efektów. Wszyscy członkowie społeczności szkolnej mieli jeden wspólny cel. Wiedzieliśmy wszyscy, że potrzeby naszej szkoły są ogromne i mieliśmy poczucie, że wszyscy mamy wpływ na to, które z nich zostaną najszybciej zrealizowane. W dodatku działania w tym zakresie pozwoliły nam – nauczycielom zobaczyć naszą szkołę i jej potrzeby oczami uczniów i ich rodziców. Dotąd wydawać by się mogło, że doskonale je znamy, BSS pokazał jednak, że może być inaczej. Rodzice i uczniowie bardzo docenili fakt, że są pytani o zdanie, potrzeby i wymagania. Poczuli moc sprawczą swoich opinii i głosów.

Dzięki BSS udało się nam poprawić wzajemne relacje, uczniowie coraz chętniej i odważniej mówią o swoich potrzebach, wspierani przy tym głosami rodziców.

Normą stały się dla nas demokratyczne decyzje, dotyczące spraw codziennych całej społeczności szkolnej. Opracowany w ten sposób system głosowania sprawdził się w kilku sytuacjach. Zaczęliśmy od skromnej „mówiącej tablicy”, na której dzieci, rodzice i pracownicy szkoły mogli umieszczać swoje pomysły i propozycje mogące poprawić naszą szkolną codzienność. Taka tablica to wspaniałe źródło inspiracji i informacji, dotyczących codziennej pracy szkoły i potrzeb społeczności szkolnej.

Dzięki naszej wspólnej pracy, poza korzyściami niematerialnymi w formie wspaniałej współ-pracy, dobrej zabawy i wzajemnego zrozumienia, mamy również namacalne efekty naszego wspólnego działania – nowy sprzęt sportowy w sali gimnastycznej oraz stojak na rowery przed szkołą. Wszystkie te sprzęty zakupiliśmy ze środków BSS.

Poznanie potrzeb uczniów i rodziców pozwoliło nam zweryfikować spojrzenie na naszą placówkę i zmienić priorytety. Dzięki BSS dowiedzieliśmy się, że największą bolączką naszych uczniów i rodziców jest szatnia szkolna, co skłoniło wszystkich do wzmożonej pracy nad tym problemem. Dało nam to siłę i determinację w podjęciu działań zmierzających do gruntownego remontu i reorganizacji szatni. Udało się zebrać w budżecie szkoły pewne oszczędności. Postanowiliśmy zaprosić do współpracy urząd miasta – i udało się. Nasi włodarze docenili naszą determinację i przedstawiony plan działania – otrzymaliśmy duże wsparcie finansowe na zakup szafek do szatni. Do nas należało wykonanie remontu – rozpoczął się wyścig z czasem – urząd zamówił szafki, my czekając na dostawę musieliśmy wykonać gruntowny remont pomieszczeń i po raz kolejny okazało się, że współpraca czyni cuda! Po kilku tygodniach ciężkiej, wspólnej pracy, w czystej i schludnej szatni stanęły nowe, piękne szafki dla uczniów.

PRZED REMONTEM

W TRAKCIE REMONTU

PO REMONCIE

Dziś możemy z dumą powiedzieć, że kolejnym sukcesem stał się wspólnie wykonany remont szatni, w której stanęły nowe, piękne szafki dla uczniów – wielkie, spełnione marzenie wszystkich dzieci.

BSS uświadomił nam również, że uczniowie chcieliby wzbogacić księgozbiór w bibliotece szkolnej. Skoro takie były ich potrzeby, poszliśmy dalej i zapytaliśmy uczniów, jakie książki chcieliby widzieć w bibliotece – okazało się, że były to zupełnie inne pozycje, niż te, które kupilibyśmy my – dorośli. Bardzo się cieszymy, że zapytaliśmy uczniów o zdanie – książki przez nich wskazane są już w naszej bibliotece i cieszą się dużym powodzeniem. Okazuje się, że ten prosty pomysł – zapytanie dzieci o ich zdanie – nie zawsze przychodzi do głowy dorosłym. A dzieci często doskonale wiedzą czego chcą i spełnianie tych potrzeb, w miarę naszych możliwości, jest docenione i sprawia, że zbliżamy się do siebie, zaczynamy więcej rozmawiać i coraz lepiej wspólnie tworzymy naszą szkolną rzeczywistość.

Kolejną sytuacją, która została rozwiązana w ten sposób, był problem z wodą: jakiś czas temu wspólnie z radą rodziców postanowiliśmy ustawić na korytarzach szkolnych dystrybutory dostępne dla wszystkich uczniów. Okazało się, że niektórzy rodzice nie do końca są przekonani, iż ich dzieci są z tego zadowolone i chcą z tej wody korzystać. Dlatego postanowiliśmy ten problem rozstrzygnąć demokratycznie – odbyło się głosowanie, każdy uczeń wypowiedział się, czy korzysta z wody i czy chciałby, aby woda nadal była dostępna. Głosowanie przeprowadzili uczniowie z rodzicami. Głosy zostały przeliczone:

Głosowanie jednoznacznie pokazało, że uczniowie chcą nadal korzystać z wody, rodzice wobec tego faktu uznali, że nie będą dyskutować z wolą swoich dzieci – nawet nie organizowali głosowania w swoim gronie, czym pokazali dzieciom, że liczą się z ich zdaniem i szanują ich decyzję.

SPOSÓB WDROŻENIA PRAKTYKI. KROK PO KROKU JAK DOBRA PRAKTYKA BYŁA REALIZOWANA

Zaczęło się od zwykłego zbierania surowców wtórnych typu elektrośmieci, baterie, płyty CD i zużyte tonery. Zbieraliśmy to wszystko, biorąc udział w różnych akcjach o zasięgu krajowym i regionalnym. Jednak okazało się, że nie osiągamy żadnych sukcesów i wszystkie te zbiórki, poza ogromnym wpływem na wiedzę ekologiczną i zmianą nawyków, niewiele nam przynosiły korzyści. Poza tym w kilku przypadkach pojawiły się problemy z odbiorcami, np. płyt CD. Wówczas sami zaczęliśmy poszukiwać odbiorców i okazało się, że są osoby chętne, aby odebrać nasze „zbiory” i jeszcze za to zapłacić. Stąd pojawił się pomysł, aby zacząć zarabiać na naszych zbiórkach.

Oto etapy naszych działań:

Poszukiwanie odbiorców surowców wtórnych – tym zajęła się nauczycielka przyrody. Znalazła wielu odbiorców, którzy gotowi byli przyjechać do nas, odebrać zebrane surowce i jeszcze za nie zapłacić.
Wyznaczenie zadań do realizacji dla każdej grupy – RUN. Kiedy wiedzieliśmy już, jakie surowce wtórne warto zbierać, aby na tym zarabiać pieniądze, ustaliliśmy co zbieramy, kiedy, gdzie, no i oczywiście przydzieliliśmy zadania do wykonania:NAUCZYCIELE – prowadzili akcję informacyjną, uświadamiali dzieciom i rodzicom konieczność zbierania surowców wtórnych oraz gospodarowania nimi w taki sposób, aby chronić środowisko naturalne, organizowali wycieczki, zajęcia edukacyjne oraz warsztaty. Rolą nauczycieli było również uświadomienie uczniom, że nie tylko zbierają surowce wtórne, ale również mają realny wpływ na decyzje, jakie zapadają w szkole, związane z wydatkowaniem środków finansowych zebranych w BSS. Każdy nauczyciel swoją postawą i aktywnością wspierał uczniów i rodziców we wszelkich działaniach związanych z BSS. RODZICE – przygotowali karty do głosowania, uczestniczyli w kodowaniu pomysłów, pomagali przy sprzedaży i odbiorze surowców wtórnych, wspierali nauczycieli podczas wycieczek, wspólnie z dziećmi zbierali surowce wtórne, ufundowali nagrody dla najaktywniejszych klas, wyróżniających się w zbiórkach. Po zakończeniu akcji rodzice dokonali stosownych zakupów. UCZNIOWIE – bardzo aktywnie zbierali surowce wtórne, podczas warsztatów wykonywali plakaty dotyczące zbiórek, ich zadaniem było również umieszczenie tych plakatów w różnych zakładach pracy, sklepach i instytucjach w naszym mieście. Wymagało to zaprezentowania naszego przedsięwzięcia i uzyskania zgody na umieszczenie plakatu w miejscu publicznym. Byli do tego odpowiednio przygotowani przez nauczyciela, a ich wysiłek został nagrodzony dodatkowymi punktami z zachowania.
Akcja informacyjna – naszą akcję rozpoczęliśmy przez plakatowanie, stronę internetową szkoły oraz lokalne media. Nauczyciele i uczniowie przygotowali się i dwukrotnie udzielili wywiadu Telewizji Krośnieńskiej

Zbieranie surowców. Sukcesywnie zbieraliśmy surowce wtórne. Składowaliśmy je na terenie szkoły w wyznaczonych miejscach. W razie potrzeby rodzice i nauczyciele oferowali transport surowców, pomoc przy ich przenoszeniu na teren szkoły.

Zgodnie z ustaleniami rozliczyliśmy zbiórki, a klasy, które były najaktywniejsze, otrzymają nagrody rzeczowe, ufundowane przez radę rodziców.

Umawianie odbiorców – tym zajął się przewodniczący rady rodziców, ponieważ to on gromadzi na koncie rady środki finansowe. Telefonicznie umawiał się z odbiorcami, uczestniczył w ważeniu surowców i odbierał pokwitowania oraz pieniądze. Prowadził statystyki, aby wszystkie działania były jawne, poza tym zależało nam na wyłonieniu zwycięzców, czyli najaktywniejszych zbieraczy.
Zbieranie pomysłów do BSS – przygotowaliśmy formularz zgłaszania pomysłów. Każdy członek społeczności szkolnej otrzymał taki formularz. Aby uniknąć dublowania, na każdym z nich należało napisać swoje dane – np. klasa, imię i nazwisko. Na korytarzu szkolnym stanęła urna, do której wszyscy wrzucali swoje pomysły. W określonym terminie pomysły zostały zebrane i przystąpiliśmy do ich kodowania.
Kodowanie pomysłów i utworzenie kart do głosowania – polegało to na ich nazwaniu i zebraniu w konkretne grupy, aby ułatwić głosowanie. W tym celu spotkali się członkowie trzech grup RUN i wspólnie przygotowali listę do głosowania.

Głosowanie – odbyło się na podobnych zasadach, jak zgłaszanie pomysłów. Na korytarzu stała urna, wszyscy otrzymali karty do głosowania, w określonym terminie karty zostały zebrane i przeliczono głosy.
Ogłoszenie wyników głosowania odbyło się na uroczystym apelu.
Wspólne zakupy.

CO JEST POTRZEBNE DO REALIZACJI DOBREJ PRAKTYKI (PIENIĄDZE, CZAS, OSOBY, CO JESZCZE)?

Do realizacji wystarczą dobre chęci, trochę miejsca na składowanie zebranych surowców oraz kilka osób odpowiedzialnych za konkretne zadania. Oczywiście, potrzebne jest zaangażowanie wszystkich członków społeczności szkolnej, ale o to, jak widać na naszym przykładzie, naprawdę nietrudno! Działanie nie wymaga żadnych nakładów finansowych.

Dobrze jest mieć listę sprawdzonych odbiorców, aby było wiadomo, co możemy zbierać, kto to odbierze i czy ta osoba dysponuje własnym transportem, wówczas naprawdę nie poniesiemy żadnych kosztów.

CO JESZCZE MOŻNA BYŁOBY ZROBIĆ DODATKOWO, Z PUNKTU WIDZENIA NASZYCH DZISIEJSZYCH DOŚWIADCZEŃ? CZY KOGOŚ JESZCZE WŁĄCZYĆ DO REALIZACJI?

Można włączyć do realizacji całą społeczność lokalną, zwłaszcza w małych miejscowościach, gdzie jest tylko jedna szkoła, a cała społeczność lokalna chętnie przyłączy się do akcji. Z pewnością pomogą wam zakłady pracy rodziców, władze gminy (dzielnicy) i inne instytucje. W naszym przypadku zdarzyło się, że kilka zakładów pracy za pokwitowaniem rady rodziców oddało nam swój stary, zużyty sprzęt elektryczny. Ponadto znaleźliśmy firmę, która naprawia taki sprzęt i chętnie odda nam to, czego nie udało się naprawić i teraz zalega w magazynach. Możliwości jest naprawdę wiele, wystarczy odrobina dobrych chęci i kilka osób, które poświęcą na to trochę czasu – później „machina” tak się nakręca, że właściwie wszystko dzieje się samo.

CO SIĘ NIE UDAŁO, Z JAKIEGO POWODU, CO NALEŻAŁOBY ZROBIĆ INACZEJ?

Najtrudniej było zebrać i zakodować pomysły na wydanie środków z BSS, szczególnie dla młodszych dzieci. Było im trudno oszacować koszty – wiele osób zapisywało w swoich propozycjach remont naszej szatni, który znacznie przewyższał możliwości finansowe zebranego BSS – ale to z kolei zainspirowało nas do innych działań. Już dziś wiemy, że na koniec przedsięwzięcia osobiście udamy się do klas na zebrania z rodzicami i jeszcze dokładniej omówimy sposób składania propozycji do BSS.

Najważniejsze jest jednak to, że udało się nam dokonać tego wszystkiego RAZEM, że powoli uczymy się demokracji, współpracujemy ze sobą już nie tylko na tej płaszczyźnie, ale również na innych. Rodzice chętniej zaglądają do szkoły, coraz częściej pytają, co słychać, jak mogą pomóc, zgłaszają też swoje propozycje, bo widzą, że ich słowo jest ważne, że się liczy. Podobnie jest z uczniami – wiedzą, że coś zrobili, że ich głos został wysłuchany, że mają moc sprawczą i są najważniejszą, integralną częścią społeczności szkolnej, z którą pozostali bardzo się liczą. Spodziewamy się, że te proste działania przyczynią się do rozwoju naszej współpracy na wszystkich płaszczyznach. Powoli staramy się wcielać w życie szkoły kolejne pomysły i choć drobne elementy współpracy rodziców, uczniów i nauczycieli. Dzięki temu coraz więcej udaje się nam zrobić i coraz częściej przy różnych pracach widzimy wspólnie działające grupy RUN – to buduje i pozwala nam myśleć, że jesteśmy na dobrej drodze do współpracy na wszystkich płaszczyznach życia szkoły.

Warto zauważyć, że działanie w ramach BSS pozwala zaangażować naprawdę wszystkich członków społeczności szkolnej. Nawet tych najbardziej zapracowanych rodziców i najbardziej zagubionych i mało aktywnych uczniów, którzy dotąd nie mogli się niczym wykazać, lub nie mieli do tego okazji. Nasze działanie pokazało, że dosłownie każdy może się do tego przyłączyć, nawet jeśli nie przez konkretną aktywność w grupie najbardziej zaangażowanych, to przez zwykłe zbieranie elektrośmieci, nakrętek, itp. Dziś możemy z pełną odpowiedzialnością potwierdzić, że w nasze działanie włączyli się wszyscy uczniowie, rodzice i nauczyciele.

DODATKOWE UWAGI

BSS okazał się dla naszej społeczności doskonałą zabawą, nauką i wspólnym celem. Zachęcamy wszystkich do podjęcia podobnych działań – my już wiemy, że to ma sens, przynosi wymierne efekty i korzyści dla całej społeczności szkolnej! Dlatego wspólnie podjęliśmy decyzję, że Budżet Społeczności Szkolnej jest stałym elementem naszej szkolnej rzeczywistości i jednym z głównych elementów programu współpracy RUN.